درآمدی بر مواجهه مسیحیان ایران با فاتحان مسلمان در سده نخست هجری

حمله عربها به ایران، واکنش‌های متفاوت گروه‌های قومی و دینی ساکن در قلمرو ساسانی را در پی داشت. یکی از اقلیت‌های مهم در ایران، مقارن با ورود عربها، مسیحیان بودند. این گروه نیز همانند پیروان سایر ادیان و نحله‌های رایج در ایران، تحت تأثیر فتوحات مسلمانان قرار گرفتند و واکنش‌هایی نسبت به آن داشتند. واکنش مسیحیان در برابر فتوحات، بسته به زمان و مکان فتوحات به دو شکل، تعامل و تقابل، ظهور و بروز کرد. مسیحیان در نواحی غربی ایران و کوره عراق به‌واسطه اشتراکات قومی و زبانی با فاتحان و رقابت با مسیحیان مناطق داخلی ایران، بیشتر به تعامل با فاتحان عرب روی آوردند. اما مسیحیان ساکن در مناطق شرقی به‌سبب قرار داشتن در اقلیت و نیز افتراق قومی و زبانی با فاتحان، به تقابل با آنان پرداختند. این مقاله واکنش تعاملی و تقابلی مسیحیان با عربها و علل و اسباب آن را در سده نخست هجری قمری بررسی کرده است.